Federal ျပည္ေထာင္စု post from ဒုတိယ blog

http://dutiya.blogspot.com/2010/04/federal.html
ဒုတိယ blog မွ ဖတ္မိတဲ့ စိတ္ဝင္စား စရာ (Federal ျပည္ေထာင္စု) အေၾကာင္းကို ကူးယူ မွ်ေဝလိုက္ပါတယ္
Tuesday, 13 April 2010
Federal ျပည္ေထာင္စု

Federal Government ဆိုတာ အစိုးရ အဖြဲ ့ငယ္ မ်ား ေပါင္းစပ္ ဖြဲ ့စည္းထားတဲ့ အစိုးရအဖြဲ ့ၾကီးပါ ။ Federal Government မွာ ဗဟို အစိုးရ ၊ ျပည္နယ္အစိုးရ နဲ ့ အျခားေသာ အစိုးရအဖြဲ ့ငယ္ေတြ ပါ၀င္ပါတယ္ ။ ဖြဲ ့စည္း ပံု ဟာ ႏိုင္ငံအလိုက္ တစ္ႏိုင္ငံ နဲ ့ တစ္ႏိုင္ငံ မတူၾကဘူး ။ အေျခခံ တူညီတဲ့ Federal Government ဖြဲ ့စည္းပံု ေတြကေတာ့ ၊ ႏိုင္ငံ အတြင္းမွာ အစိုးရအဖြဲ ့ အဆင့္ဆင့္ ႐ွိျပီး ၊ အဲဒီအစိုးရ အဖြဲ ့ေတြဟာ အတူတကြ ေသာ္၄င္း ၊ အာဏာခြဲေ၀၍ ေသာ္၄င္း အုပ္ခ်ဳပ္ၾကတယ္ ။

ဗဟိုအစိုးရ မွာ တစ္ႏိုင္ငံ လံုး ႏွင့္ဆိုင္ေသာ ဥပေဒ မ်ား ထုတ္ျပန္ ခြင့္႐ွိတယ္ ။ ဥပမာ -တစ္ႏိုင္ငံလံုး ကို ကိုယ္စား ျပဳျပီး ႏိုင္ငံတကာနဲ ့ဆက္ဆံ ရေသာ စစ္ေရး ၊ ကုန္သြယ္ေရး ၊ မဟာမိတ္ ႏိုင္ငံဖြဲ ့ေရး ၊ ႏိုင္ငံေတာ္ ကာကြယ္ေရး အစ႐ွိတဲ့ တစ္ႏိုင္ငံလံုး ကို ကိုယ္စားျပဳ တဲ့အခ်ဳပ္အျခာ အာဏာဟာ ဗဟို အစိုးရမွာပဲ ႐ွိတယ္ ။

ျပည္နယ္ အစိုးရ အဖြဲ ့ေတြမွာ တစ္ႏိုင္ငံလံုးနဲ ့ သက္ဆိုင္ တဲ့ ဥပေဒ ထုတ္ျပန္ခြင့္ မ႐ွိေပမဲ့ ၊ လႊတ္ေတာ္မွာ တင္ျပ ပိုင္ခြင့္ ၊ ေဆြးေႏြးခြင့္ ေတြ႐ွိတယ္ ။ အုပ္ခ်ဳပ္ရာ နယ္ေျမ တြင္းမွာ သူ ့ရဲ ့အခ်ဳပ္အျခာ အာဏာ ဟာ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံ ၏ အခ်ဳပ္အျခာ အာဏာ ကဲ့သို ့ တည္ျမဲ ျပီး ၊ အျခားေသာ အစိုးရ အဖြဲ ့ေတြက ၀င္ေရာက္ စြက္ဖက္ ပိုင္ခြင့္မ႐ွိဘူး ။ ဗဟိုအစိုးရ ကထုတ္ျပန္တာမဟုတ္ပဲ ျပည္နယ္အစိုးရ တစ္ခုကထုတ္ျပန္တဲ့ ဥပေဒ ဟာ တစ္ျခား ျပည္နယ္တစ္ခု မွာ သက္ေရာက္ မႈမ႐ွိဘူး ။

ဥပမာအေနနဲ ့ -

• ပညာေရးပိုင္းမွာ - ျပည္နယ္တစ္ခုမွာ အထက္တန္း ေက်ာင္းသား မ်ားကို သိပၸံ / ၀ိဇၨာ ေက်ာင္းသား လို ့ ခြဲျခား သတ္မွတ္ျပီး ၊ သိပၸံေက်ာင္းသားက ဘယ္ ဘာသာရပ္ေတြ ၊ ၀ိဇၨာ ေက်ာင္းသား က ဘယ္ ဘာသာ ရပ္ ေတြ ကိုသင္ၾကား ရမယ္လို ့ ပံုေသ သတ္မွတ္ ထားေပမဲ့ ၊ အျခား ျပည္နယ္ တစ္ခုမွာ ျမန္မာစာ ၊ အဂၤလိပ္စာ နဲ ့ သခ်ာၤ ဘာသာရပ္မ်ား ကသာ မသင္မေနရ ဘာသာရပ္ေတြ ျဖစ္ျပီး ေအာင္ျမင္ ရမဲ ့ ဘာသာရပ္ အရည္အတြက္ ျပည့္ေအာင္ က်န္႐ွိတဲ့ ဘာသာရပ္ေတြထဲက မိမိ စိတ္ၾကိဳက္ဘာသာရပ္ ေတြကို ေ႐ြးခ်ယ္ သင္ယူ ပိုင္ခြင့္႐ွိတာမ်ိဳး

• ျပည္နယ္တြင္းဥပေဒပိုင္းမွာ - ျပည္နယ္ တစ္ခုမွာ ယာဥ္စည္းကမ္း ေဖာက္ဖ်က္ရင္ ဒဏ္ေငြ ဘယ္ေလာက္ ေပးေဆာင္ရ မယ္ လို ့ သတ္မွတ္ ထားေပမဲ့ ၊ အျခားျပည္နယ္ တစ္ခုမွာ ဒဏ္ေငြ အျပင္ ေထာင္ဒဏ္ကိုပါ ပူးတြဲ က်ခံ ရမယ္လို ့ သတ္မွတ္ ထားတာမ်ိဳး

• ျပည္နယ္ တစ္ခုမွာ ရဲ၀န္ထမ္း ၀တ္စံုကို အသား ေရာင္ လို ့ သတ္မွတ္ထား ေပမဲ့ ၊ အျခားျပည္နယ္ တစ္ခုမွာ အျပာေရာင္ လို ့ သတ္မွတ္ထား တာမ်ိဳး

• ျပည္နယ္တစ္ခုမွာ ကုန္ပစၥည္းအခ်ိဳ ့ကို ( ဥပမာ-အခ်ိဳမႈန္ ့ ၊ ကၽြဲ႐ိုင္း ) တရား၀င္ ေရာင္းခ်ခြင့္ မ႐ွိလို ့ သတ္မွတ္ထား ေပမဲ့ ၊ အျခား ျပည္နယ္ တစ္ခုမွာ တရား၀င္ ေရာင္းခ်ခြင့္ ျပဳထား တာမ်ိဳး

ျပည္နယ္ (သီးျခားအုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရနယ္ေျမ) တစ္ခု နဲ ့ တစ္ခု ျပ႒ာန္း ထားတဲ့ ဥပေဒ ေတြကြဲ ျပားႏိုင္တယ္ ။ ျပည္နယ္ အတြင္း ေနထိုင္ ၾကတဲ့ ျပည္သူ ေတြဟာ ကိုယ့္ျပည္နယ္ အစိုးရကို ကိုယ့္စိတ္ၾကိဳက္ ေ႐ြးခ်ယ္ တင္ေျမွာက္ခြင့္ ႐ွိတယ္ ။ ျပည္နယ္အစိုးရ လက္ေအာက္မွာ အျခား အစိုးရ အဖြဲ ့ငယ္ေတြ႐ွိတယ္ ။ ျမိဳ ့ေတာ္၀န္တို ့ ၊ ေက်း႐ြာ သူၾကီး တို ့ဟာ ျပည္နယ္ အစိုးရ လက္ေအာက္က အစိုးရအဖြဲ ့ငယ္ေတြ ျဖစ္တယ္ ။

ျပည္နယ္အစိုးရရဲ ့ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာဟာ အုပ္ခ်ဳပ္ရာ နယ္ေျမ အတြင္းမွာ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံ၏ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာ ကဲ့သို ့ တည္ျမဲ တယ္ဆို ေပမဲ့ ၊ ျပည္နယ္ အစိုးရေတြဟာ စစ္တပ္ဖြဲ ့စည္းပိုင္ခြင့္ ၊ အျခားေသာ ႏိုင္ငံ မ်ားကို စစ္ေၾကညာခြင့္ ၊ အျခားေသာ ႏိုင္ငံမ်ားနဲ ့ မဟာမိတ္ဖြဲ ့ခြင့္ ၊ ကုန္သြယ္ခြင့္ စာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆို ခြင့္ လိုမ်ိဳး အခ်ဳပ္အျခာ အာဏာ ေတြမွာ အကန္ ့အသတ္ ေတြ႐ွိပါတယ္ ။ ျပည္နယ္ အစိုးရရဲ ့ လုပ္ပိုင္ခြင့္ေတြဟာ ႏိုင္ငံရဲ ့အေျခခံ ဥပေဒ ေပၚ မူတည္ျပီး တစ္ႏိုင္ငံ နဲ ့ တစ္ႏိုင္ငံ မတူၾကပါဘူး ။ အခ်ိဳ ့ေသာ ႏိုင္ငံေတြမွာ ျပည္နယ္ အစိုးရက ျပည္နယ္အတြင္း အခြန္ အတိုး အေလွ်ာ့ လုပ္ပိုင္ခြင့္႐ွိ ေပမဲ့ ၊ အခ်ိဳ ့ေသာ ႏိုင္ငံေတြမွာ လုပ္ပိုင္ ခြင့္ မ႐ွိပါဘူး ။

အေမရိကန္ ႏိုင္ငံဟာ ပထမဆံုး Federal Government စနစ္ကို စတင္ က်င့္သံုး ခဲ့ တဲ့ ႏိုင္ငံ ျဖစ္ျပီး ၊ အဂၤလိပ္ လက္ေအာက္က လြတ္လပ္ေရး ရျပီးေနာက္ပိုင္း ( ၁၇၈၁ ) က စျပီး Federalism ကို စတင္က်င့္ သံုးခဲ့တယ္ ။ Wikipedia အရ လက္႐ွိ Federal Government စနစ္ျဖင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေနတဲ့ ႏိုင္ငံေတြကေတာ့ -

• Argentina (23 provinces and 1 autonomous city)
• Australia (6 states and 3 territories)
• Austria (9 states)
• Belgium (3 regions and 3 linguistic communities)
• Bosnia and Herzegovina (Federation of Bosnia and Herzegovina, Republika Srpska and Brčko District)
• Brazil (26 states and 1 federal district)
• Canada (10 provinces and 3 territories)
• Comoros (Anjouan, Grande Comore, Mohéli)
• Ethiopia (9 regions and 3 chartered cities)
• Germany (16 states)
• India (28 states and 7 union territories)
• Iraq (Currently 18 governates and 1 region)
• Malaysia (13 states and 3 federal territories)
• Mexico (31 states and 1 federal district)
• Micronesia (Chuuk, Kosrae, Pohnpei and Yap)
• Nigeria (36 states and 1 federal capital territory)
• Palau (16 states)
• Russia (46 oblasts, 21 republics, 9 krais, 4 autonomous okrugs, 2 federal cities, 1 autonomous oblast)
• Switzerland (26 cantons)
• United Arab Emirates (7 emirates)
• United States (50 states and 1 federal district)
• Venezuela (23 states, 1 capital district and 1 federal dependency)

ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးဖခင္ၾကီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ဟာလဲ တိုင္းရင္သားေခါင္းေဆာင္မ်ားနဲ ့ ပင္လံုစာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆိုျပီး ၊ျမန္မာ ႏိုင္ငံမွာ Federal Government စနစ္ တည္ေထာင္ ႏိုင္ရန္ ၾကိဳးစားခဲ့သူ ျဖစ္တယ္ ။

တိုင္းရင္းသား ေခါင္းေဆာင္ ေတြက ျပည္နယ္ အတြင္း ကိုယ္ပိုင္ အုပ္ခ်ဳပ္ ခြင့္႐ွိရမယ္လို ့့ေျပာရင္ ၊ ျပည္ေထာင္စု ၾကီး မွ သီျခားႏိုင္ငံ အျဖစ္ ခြဲထြက္လိုသူဟုတလြဲ နားလည္ သေဘာေပါက္ ေနသူမ်ား လည္း႐ွိတယ္ ။ ျပည္နယ္ မ်ားမွာ ကိုယ္ပိုင္ အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ ႐ွိေရး နဲ ့ သီျခား ႏိုင္ငံ အျဖစ္ ခြဲထြက္ တည္ေထာင္ ျခင္းဟာ အဓိပၸါယ္ ခ်င္း လံုး၀ ကြဲလြဲ ပါတယ္ ။

တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳး ေပါင္းစံု စုေပါင္း ေနထိုင္ ၾကတဲ့ ကၽြန္ေတာ္ တို ့ရဲ ့့ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ တိုင္းရင္းသားမ်ား အတူတကြ ခ်စ္ခင္ ရင္းႏီွး စြာေနထိုင္ ႏိုင္ဖို ့နဲ ့ သက္တမ္း ၾကာ႐ွည္စြာ အဆံုးမသတ္ ႏိုင္ေသးတဲ့ ျပည္တြင္းစစ္ ေတြ ရပ္တန္ ့ႏိုင္ဖို ့အတြက္ Federal ျပည္ေထာင္စု စနစ္ဟာ တစ္ခုတည္း ေသာ နည္းလမ္းသာ ျဖစ္တယ္ ။ ။

ကၽြန္ေတာ္သည္ ႏိုင္ငံေရး သမားတစ္ဦး မဟုတ္သလို ဥပေဒ ေရးရာ မ်ားကို နားလည္သူလဲ မဟုတ္ပါ ။ ကၽြန္ေတာ္ ဖတ္မိေသာ စာမ်ားအား နားလည္သမွ် နဲ ့ ဆက္စပ္ေတြးမိသမွ် မ်ားကို ေရးသားထားျခင္းသာ ျဖစ္သည္ ။



Posted by MTM at 10:48